Καθαρά Δευτέρα: Η έναρξη της Σαρακοστής
Η Καθαρά Δευτέρα είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτές της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης και σηματοδοτεί την έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής, της 40ήμερης νηστείας πριν από το Πάσχα. Πρόκειται για μια μέρα που συνδέεται με παραδοσιακά έθιμα, νηστίσιμα φαγητά, χαρταετούς και οικογενειακές εξορμήσεις στη φύση.
Αν αναρωτιέστε πότε πέφτει η Καθαρά Δευτέρα το 2025, ποια είναι τα έθιμά της και γιατί τη γιορτάζουμε, τότε συνεχίστε την ανάγνωση για να μάθετε όλες τις λεπτομέρειες!
Πότε είναι η Καθαρά Δευτέρα 2025;
Η Καθαρά Δευτέρα δεν έχει σταθερή ημερομηνία, καθώς εξαρτάται από το πότε πέφτει το Πάσχα. Συγκεκριμένα, είναι 48 ημέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα και πάντα τη Δευτέρα μετά την Κυριακή της Αποκριάς.
📅 Το 2025, η Καθαρά Δευτέρα πέφτει στις 3 Μαρτίου.
Πρόκειται για μια επίσημη αργία στην Ελλάδα, κατά την οποία οι περισσότεροι απολαμβάνουν την ευκαιρία για μια μικρή απόδραση στην ύπαιθρο, καθώς συνδέεται με τα Κούλουμα και το πέταγμα του χαρταετού.
Τι συμβολίζει η Καθαρά Δευτέρα;
Η ονομασία "Καθαρά Δευτέρα" προέρχεται από την ιδέα της κάθαρσης, τόσο σωματικής όσο και πνευματικής. Είναι η μέρα που οι πιστοί αφήνουν πίσω τους τις αποκριάτικες γιορτές και εισέρχονται σε μια περίοδο νηστείας και προετοιμασίας για τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα.
Η νηστεία που ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα θεωρείται από τις πιο αυστηρές της Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθώς αποφεύγονται όλα τα ζωικά προϊόντα (κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά) και καταναλώνονται θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά και ελιές.
Παραδοσιακά έθιμα της Καθαράς Δευτέρας
Η Καθαρά Δευτέρα συνοδεύεται από πολλά παραδοσιακά έθιμα που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Τα πιο γνωστά είναι τα εξής:
1. Τα Κούλουμα
Ο όρος "Κούλουμα" χρησιμοποιείται για να περιγράψει την παραδοσιακή εξόρμηση στη φύση την Καθαρά Δευτέρα. Οι οικογένειες και οι φίλοι συγκεντρώνονται σε πάρκα, λόφους, εξοχές ή παραλίες και απολαμβάνουν το σαρακοστιανό τραπέζι με νηστίσιμα φαγητά, χορό και μουσική.
Στην Αθήνα, τα πιο γνωστά Κούλουμα γιορτάζονται στον Λόφο του Φιλοπάππου, όπου διοργανώνονται παραδοσιακές εκδηλώσεις με δωρεάν φαγητό και μουσικές παραστάσεις.
2. Πέταγμα του χαρταετού
Ένα από τα πιο αγαπημένα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας, κυρίως για τα παιδιά, είναι το πέταγμα του χαρταετού. Σύμφωνα με την παράδοση, το ανέβασμα του χαρταετού στον ουρανό συμβολίζει την πνευματική ανάταση και την πορεία προς την κάθαρση.
Οι οικογένειες συνηθίζουν να αγοράζουν ή να φτιάχνουν δικούς τους χαρταετούς και να τους πετούν σε ανοιχτές περιοχές, όπως παραλίες, λιβάδια και πλατείες.
3. Το Σαρακοστιανό τραπέζι
Η Καθαρά Δευτέρα είναι συνδεδεμένη με ένα πλούσιο νηστίσιμο γεύμα που περιλαμβάνει:
- Λαγάνα (παραδοσιακό άζυμο ψωμί, που παρασκευάζεται μόνο την Καθαρά Δευτέρα)
- Ταραμάς (αλοιφή από αυγά ψαριών)
- Ελιές και τουρσιά
- Φασολάδα χωρίς λάδι
- Θαλασσινά (καλαμάρια, χταπόδι, γαρίδες, μύδια)
- Χαλβάς
Το σαρακοστιανό τραπέζι είναι μια ευκαιρία για οικογενειακή συγκέντρωση, καθώς μικροί και μεγάλοι απολαμβάνουν τα παραδοσιακά φαγητά και τη χαλαρή ατμόσφαιρα της ημέρας.
Καθαρά Δευτέρα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας
Πάτρα: Το τέλος του Καρναβαλιού
Στην Πάτρα, η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί το τέλος του Πατρινού Καρναβαλιού με το κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου την Κυριακή το βράδυ, ενώ την επόμενη μέρα οι Πατρινοί γιορτάζουν τα Κούλουμα.
Θήβα: Ο Βλάχικος Γάμος
Στη Θήβα, την Καθαρά Δευτέρα αναβιώνει το έθιμο του Βλάχικου Γάμου, μια σατιρική αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου με τραγούδια, χορούς και αυτοσχέδια θεατρικά δρώμενα.
Γαλαξίδι: Ο Αλευροπόλεμος
Στο Γαλαξίδι, το πιο διάσημο έθιμο της Καθαράς Δευτέρας είναι ο Αλευροπόλεμος, όπου οι κάτοικοι και οι επισκέπτες παίζουν έναν χαρούμενο "πόλεμο" με αλεύρι, δημιουργώντας ένα πολύχρωμο και διασκεδαστικό σκηνικό.
Γιατί γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα;
Η Καθαρά Δευτέρα είναι μια μέρα που συνδυάζει τη θρησκευτική παράδοση με τη λαϊκή διασκέδαση. Από τη μία πλευρά, σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής και προετοιμάζει τους πιστούς για το Πάσχα, ενώ από την άλλη, αποτελεί μια ευκαιρία για ξεκούραση, απόδραση στη φύση και αναβίωση παραδοσιακών εθίμων.
